Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik. Suliamik paasissutissartalersuinq. Pisortat paasissutissanik pisariaqartunik tunngaveqartussaanerannik tunngavik
Naammagittaalliuuteqartarfik suliani kommunit suliami allagaatinik tamanik nassiusseqqullugit qinnuigineqaraluarlutik nukingisaarneqaraluarlutillu taamaaliorfigisimanngisaanni paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalersimasoq Isumaginninnermi naammagittaalliuuteqartarfiup 2013-imi tamanut saqqummiuppaa.
Ombudsmandi tamanna tunngavigalugu aalajangerpoq Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup sulianik paasissutissartalersuisarnera nammineerluni misissuiffiginninnermik aallartitsiviniarlugu.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup sulineranut inatsisikkut tunngaviusoq Ombudsmandip siullertut misissorpaa. Ombudsmandip ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi sulianik paasissutissartalersuisarneq pillugu malittarisassat tamatuma kingornatigut allaaserai.
Ombudsmandip pisortat paasissutissanik aalajangiinissamut pisariaqartunik pissarsinermikkut naammattunik tunngaveqartussaanerannik tunngavik tulliullugu allaaseraa, tassanilu pineqarpoq ingerlatsinermi oqartussaasut suliami pineqartumi tigussaasutigut eqqortumik aalajangiisinnaassagunik paasissutissanik naammattunik pissarsiniarnerup isumaginissaa pisussaaffigigaat.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup paasissutissanik oqartussaasutut alliunerusup aalajangiinermini tunngaviutitaanik ilisimasaqarani illersorneqarsinnaasumik tigussaasutigullu eqqortumik aalajangiinissaminut naammattunik tunngavissaqarluni oqarnera Ombudsmandip isumaqatiginngilaa. Taamaalilluni Ombudsmandi isumaqarpoq Isumaginninnemi Naammagittaalliuuteqartarfiup paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalersimanera ajuusaarnartuusoq.
Ombudsmandilli isornartorsiuinerup sakkortussusissaanik naliliinermini Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup suliani allagaatinik kommuninit pissarsiniarnermini ajornartorsiuteqartarnera isiginiarsimavaa, matumani Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup piffissamik sulianik suliarinninnermut atorneqartartumik sivikillisaaniarluni ilungersuuteqarnera ilanngullugu eqqarsaatigalugu (j.nr. 2013-905-0018, oqaaseqaat 21. oktober 2014-imeersoq).
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup e-mailia 6. september 2013-imeersoq kommuninut, KANUKOKA-mut Atorfeqarfimmullu maanga nassiussimasaa tigoreerlugu misissuineq taanna aallartinniarlugu aalajangerpunga, e-mailikkummi tassuuna ilaatigut ilisimatitsissutigineqarmat Naammagittaalliuuteqartarfik suliani kommunit suliami allagaatinik tamanik nassiusseqqullugit qinnuigineqaraluarlutik nukingisaarneqaraluarlutillu taamaaliorfigisimanngisaanni paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalersimasoq.
Tamatuma kingornatigut paasivara aalajangiineq taanna Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup nittartakkamigut kommuninut KANUKOKA-mullu allakkaminik 19. februar 2013-imeersunik ilaqartillugu aamma tamanut saqqummiussimagaa. Allakkanit taakkunannga erserpoq nukingisaarut ataaseq kisimi nassiunneqartalerniartoq, Naammagittaalliuuteqartarfillu tamatuma kingornatigut aalajangiisinnaalissasoq, amerlanerusunik nukingisaaruteqaqqinnani kommuninilluunniit qisuariartoqarnissaa utaqqinagu.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik allakkatigut 30. oktober 2013-imeersutigut qinnuigaara suliaq pillugu oqaaseqaateqaqqullugu. Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik aamma qinnuigaara paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalerniarluni aalajangernerminut tunuliaqutaasoq kiisalu ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi pisortat paasissutissanik aalajangiinissaminnut pisariaqartunik pissarsinermikkut naammattunik tunngavissaqartarnissaannik tunngavik eqqarsaatigalugu sunik isumaliutersuuteqarsimanini pillugit sukumiinerusumik nassuiaateqaqqullugu.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup suliaq pillugu oqaaseqaataa allakkatigut 31. januar 2014-imeersutigut ilanngussartalitsigut tiguara. Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik ilaatigut imatut allappoq:
”Qulliunerusumit isigalugu oqaatigisinnaavarput siornatigut pisartunut naleqqiullugu annertunerusumik paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisarneq pillugu Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmi oqalliseqarnerit amerlanerpaartaat Naammagittaalliuuteqartarfimmi aalajangiisartut ataatsimiinnerini pisarmata. Siornatigut pisartunut naleqqiullugu annertunerusumik paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit, kommunit paasissutissanik suliamut tunngassuteqartunik nassiussinngikkaangata, aalajangiisarnerit pillugit aalajangerneq Naammagittaalliuuteqartarfiup ataatsimiinnerani 15. februar 2013 pisumi pivoq, tamatumunngalu tunngasoq atuarneqarsinnaavoq imaqarniliami quppernerup siulliup ataani allassimasuni.
Taamaattumik tamanna naammagittaalliuuteqartarfiup juni 2013-imi ataatsimiinneranit aallartittumik ileqquliussaanngilaq, tassaallunili suleriaatsimik atuutereersumik sukaterineq.
Sukaterinermut atatillugu Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup inatsisitigut illersugaanermi tunngaviusut sakkortuumik oqallisigai, ilanngullugu tunngavik pingaarneq, tunngavillu taanna Naammagittaalliuuteqartarfiup sulisuisa ulluinnarni sulinerminni tunngavigisarpaat.
Paasissutissat pissarsiarineqartut tunngavigalugit aalajangiisoqarsinnaaneranut suliaq naammattumik paasissutissiiffiusutut isigineqarsinnaanersoq pillugu pisortaqarfik – matumani Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik – nammineq naliliissaaq. Taamatut naliliinissamut ilaavoq aalajangiinerit innuttaasumut - imaappoq naammagittaalliuuteqartumut - tapersiisuunerannut tunngasoq pillugu apeqqut.
Erseqqissarneqassaaq allattoqarfimmi sulianik piareersaanermut atatillugu ataasiakkaat Isumaginninnermi Naammagittaalliuu-teqartarfiup paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisinnaanera naliliiffigisarmassuk. Imaanngilarli suliat tamarmik pinngitsoqaratik, kommunit paasissutissanik suliamut tunngassuteqartunik nassiussaqannginnerat tunngavigalugu, paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiiffigineqartartut. Tamatumunnga tunngasoq amma Naammagittaalliuuteqartarfiup ulloq 19. april 2013 ataatsimiinneranit imaqarniliami immikkoortut pingajuanni quppernerup siulliup tulliata qulaatungaani atuarneqarsinnaavoq.
Kiisalu oqaatigineqassaaq suliat paasissutissat piginegartut tunngavigalugit aalajangiiffigineqartut (PDFG-nik taaguutillit) amerlanersaat tamakkiisumik ilaannakortumilluunniit naammagittaalliuuteqartumut tapersiisumik aalajangiiffigineqarsimammata. Imaappoq kommunip aalajangiinera innuttaasumut tapersiisunngorlugu allanngortinneqarluni.
Suliani ikittuinnarni kommunip aalajangiinerisa atortussaatinneqarfigisaanni ilaatigut taamaatoqarneranut tunngaviusarpoq innuttaasup aalajangiineq sioqqullugu pissarsiarisinnaasaminik annerpaamik pissarsiaqarereersimanera, taamaammallu suliami paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiiffiginninnissaq inatsisitigut illersugaanerup tungaatigut ajornartorsiortitsisinnaasutut isigineqarsinnaanani.
Suliat taamaattut aalajangiiffiginissaannut paasissutissat suliamut tunngassuteqartut pissarsiarinissaasa tungaannut aalajangiinissamik utaqqisitsineq suliap allatut aammalu naammagittaalliuuteqartumut tapersiisumik inerneqarnissaanik kinguneqarsinnaanngilaq.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup paasissutissat suliamut tunngassuteqartut pigineqartut tunngavigalugit suliamut tunngatillugu aalajangiinissaanut tunngavilersuutit pingaarnerit qulliunerusumit isigalugu marluupput.
1) Naammagittaalliuuteqartarfiup akuersaarnartuutinngilluinnarpaa naammagittaalliuuteqartup suliap naammassineqarnissaanut ukiup affaani ukiumiluunniit ilivitsumi utaqqisarnissaa, kommunit paasissutissanik suliamut tunngassuteqartunik nassiussiniaasaartarnerat imaluunniit nassiussinngitsuuittarnerat pissutigalugu.
Ajornartorsiut Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup allattoqarfiata annertuumik misigisaqarfigisartagaa. Tamatumuunga tunngatillugu innersuussutigissavagut ukiuni kingullerni Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup sulianik ingerlatsisarnera pillugu aammalu immikkut pingaartilugu allakkiortarnerit.
2) Kiisalu oqaatigineqassaaq pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaanni nr. 8-mi, 13. juni 1994-imeersumi § 32 malillugu kommunit paasissutissanik suliamut tunngassuteqartunik Isumaginninnermi Naammagittaalliuu-teqartarfimmut nassiussinissamut pisussaaffeqarmata. Taamatut pisussaaffeqarneq kommunit suliani PDFG-nik taaguutilinni eqqortittarsimanngilaat.
Kommunit inatsisinik malinninnginnerisa kinguneraat Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup allatut ajornartumik suliami paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiinissanut periarfissat tungaasigut sukaterisariaqalersimanera. Tamanna pisariaqarsimavoq innuttaasut inatsisitigut illersugaanerat nakkutigiumallugu (takuuk pkt. 1). Kommunit soqutigisaasa maannakkornit annertunerusumik nakkutiginissaat Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup pisariaqartutut isiginngilaa, Naammagittaagittaalliuuteqartarfiup tamanna suliassarinngimmagu, soorluttaaq suleriaatsip oqaatigineqartutut sukannernerulersinneranut paasissutissanik nassiussinngitsoortarneq kommunit pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnertat pillugu inatsimmik malinninnginnerannik pissuteqartoq.
Paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisarnerit atorlugit suleriaatsinik sukaterisoqannginnerani (siornatigut pisarnermit annertunerusumik), tassa Naammagittaalliuuteqartarfiup ataatsimiinnerani 28. juni 2013 aalajangiussat sioqqullugit, Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik arlaleriartumik kommuninik KANUKOKA-millu attaviginnittarsimavoq sukaterinissaq pillugu.
Ombudsmandimit ilisimaneqareersutut kommuninut KANUKOKA-mullu allakkiortoqarpoq 19. februar 2013 ullulerneqartunik, imaappoq suleriaatsimik sukaterisoqarnissaanik aalajangernerup kinguninngua. Allakkani paasissutissiissutigineqarpoq sukaterinissaq.
Tamatuma saniatigut Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup allattoqarfia komminut sisamanut ataasiakkaarlugit “ataatsimoorussamik eqqaasitsissut”-mik nassiussaqarpoq, allakkiami erseqqissumik kommunip allaffigineqartup suliassaatai paasissutissiiffiusimanngitsut oqaatigineqarlutik. Taamaaliortoqarpoq kommunit ataasiakkaat erseqqissumik takussutissikkumallugit paasissutissat sulianut sunut tunngasut Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmit paasissutissiiffigeqqusaanersut.
Kiisalu Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik allattoqarfialu [...] ulloq 16. maj 2013 KANUKOKA-mik ataatsimeeqateqarput suleriaatsimik sukaterineq paasissutissiiffigalugu. Ataatsimiinneq pivoq uagut iliuuseqarnitsigut.
Oqaatigineqareersutut Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup ulloq 28. juni 2013 ataatsimiinnermini siornatigut periaatsimut naleqqiullugu annertunerusumik sulianik PDGF-inik taaguutilinnik aalajangiiffiginnittalerpoq. Suliani PDGF-inik taaguutilinni tamani, ataatsimiinnermi pineqartumi ataatsimiinnernilu kingusinnerusukkut pisuni kommunit namminneq kissaataat malillugu sumiiffimmi allaffik suliaq pillugu aalajangiisoq aqqutigalugu paasissutissanik qinnuiginnittoqartarpoq, taamalu allakkap assinga kommunit pisortaqarfiannut nassiullugu. Allakkat eqqaasitsissutit taamatut aamma ingerlatinneqartarput.
Taamatut iliortoqartarpoq paasissutissat qinnutigineqarneri pillugit allakkiat “aqqutaani tammaannannginnissaat” anguniarlugu.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup ataatsimiinnerinit, ulluni 13. december 2012, 14. december 2012, 15. februar 2013, 19. april 2013, 28. juni 2013 aamma 30. august 2013 imaqarniliat Ombudsmandimut ilisimatitsissutitut ilanngunneqarput. Oqaatigineqassaaq Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik ataatsimiinnermini imaqarniliussalluni pisussaanngimmat, taamaattumik imaqarniliat pinngitsooratik ataatsimiinnermi oqallisigineqartunik allatigullu oqaatigineqartunik sukumiisumik oqaatiginnittuunngillat.
Matumani nutaavimmik aalajangerneq pineqanngimmat imaluunniit suliaq aalajangiiffiusoq pineqanngimmat immikkoortumik suliamik aallartitsisoqanngilaq.
Naggasiullugu oqaatigisinnaavarput uagut Ombudsmandi naapikkusoqigatsigu kommunit paasissutissanik suliamut tunngassuteqartunik nassiussiniartarnerannut tunngatillugu ajornartorsiummik oqalliseqatigiumallugu, aammalu tassunga ilanngullugu suleriaatsimik sukaterineq oqallisigiumallugu.”
Naammagittaalliuuteqartarfiup 2012-imi 2013-imilu ataatsimiinnerini imaqarniliat arlallit Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup uannut allagaanut 31. januar 2013-imeersunut ilanngullugit nassiunneqarput, soorlu tamanna allakkani (qulaani issuarneqartuni) oqaatigineqartoq.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup 15. februar 2013-imi ataatsimiinnerani imaqarniliamit ilaatigut makku erserput:
”[Allattoqarfiup] oqaatigaa kinguarsaataasoq tassaasoq suliami allagaatit kommuninit pissarsiariniarneqarnerisa ajornartorsiutaanerat. Taamaattumik tamanna suliat paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit ajornanngippat aalajangiivigineqartalernissaat allattoqarfiup isumaliutersuutigisimavaa. Suliani allagaatit nassiunneqarnissaat pillugu allakkani kommunit sulianik paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiiviginninnissamut periarfissaqarneranik paasitinneqassapput. Suliami allagaatit piffissaliussatut taaneqartup iluani tiguneqanngippata taakku nassiunneqarnissaat nukingisaarutigineqassaaq, Naammagittaalliuuteqartarfillu tamatuma kingornatigut suliat taakku paasissutissat Naammagittaalliuuteqatarfiup ilisimasai tunngavigalugit aalajangiiffigisinnaassallugit.” (Atorfeqarfimmi nutsigaavoq)
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup 28. juni 2013-imi ataatsimiinnerani imaqarniliamit ilaatigut makku erserput:
”Innuttaasut inatsisitigut innarlitsaalineqarnissaat eqqarsaatigalugu suliani paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisarnerput assut sukannersunngortipparput, innuttaasut pissutsit imminnut tunngasut aalajangiivigineqarnissaannik ukiuni arlalinni utaqqisarunnaarsillugit. Tamanna aalajangernermik Naammagittaalliuuteqartarfiup december 2012-imi ataatsimiinnerani pisumik aamma suliani assigiinngitsuni allagaatinik nassiussiniaasaartarneq pillugu kommuninut allakkanik suli tunngaveqartinneqarpoq.” (Atorfeqarfimmi nutsigaavoq)
Suleqatikka marluk aamma Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup sulisui marluk Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup suliniuteqarneratigut 19. marts 2014-imi ataatsimiipput. Ataatsimiinnermi tassani Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalernissamik aalajangernini pillugu nassuiaateqarpoq.
Tamatuma kingornatigut imaattunik oqaaseqaateqarpunga:
”1. Misissuinerma killissalersorneqarnera
Misissuininnut aallaaviusoq oqaatigineqartutut tassaavoq Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup suliani kommunit suliami allagaatinik tamanik nassiusseqqullugit qinnuigineqarsimagaluarlutik nukingisaarneqaraluarlutillu taamaaliorfigisimanngisaanni paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalersimanerminik nalunaaruteqarnera. Taamaattumik misissuinera Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup aalajangiisoqannginnerani paasissutissanik sunik pissarsiniartussaanera pillugu apeqqummik misissuinermut killissalerneqarpoq.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik imatut paasivara Naammagittaalliuuteqartarfiup periaasia kommunit aalajangiineri pillugit naammagittaalliuutinut immikkut tunngasuusoq.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup sulianik naammagittaalliuutinut tunngasunik suliarinnittarneranut tunngaviusoq tulliuttuni ataatsimut allaaseraara (immikkoortumi 2-mi). Pisortat paasissutissanik aalajangiinissaminnut pisariaqartunik pissarsinermikkut naammattunik tunngavissaqartussaanerannik tunngavik ingerlatsinermilu oqartussaasup sulianik paasissutissartalersuisarnissaanik piumasaqaat tulliullugit iserfigaakka (immikkoortumi 3-mi). Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalerniarnerminut tunngavilersuutaa tamatuma kingornatigut sukumiinerusumik isummerfigaara (immikkoortumi 4-mi). Immikkoortut siulliit tamatuma kingornatigut eqikkaallunga inerniliiffigaakka (immikkortumi 5-imi).
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup paasissutissanik pisariaqartunik kommuninit pissarsinissaminik qulakkeerinissaminut periarfissai naggasiutitut naatsumik isummerfigaakka (immikkoortumi 6-imi).
2. Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup sulineranut inatsiseqartitsinikkut tunngaviusoq
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik kommunit Naalakkersuisullu isumaginninneq pillugu malittarisassat tunngavigalugit aalajangiineri eqqarsaatigalugit oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliortarfittut inatsikkut immikkut tunngavissaligaavoq, tak. isumaginnittoqarfiup aqunneqarnera aaqqissuussaaneralu pillugit Inatsisartut peqqussutaat nr. 11, 12. november 2011-imeersoq.
§ 8-kkut aalajangersarneqarpoq naammagittaalliuut aalajangiinerup pineqartup tiguneqarneranit sapaatit akunnerisa sisamat qaangiutinnginneranni Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfimmut tunniunneqarsimassasoq.
Oqartussaasumut qulliunerusumut naammagittaalliuuteqarnermi aallaaviusoq tassaavoq oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfiusup aalajangiineq naammagittaalliuutigineqartoq sukumiisumik misiliivigissagaa. Oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittalliorfiusup sulianik aalajangersimasumik suliarineqarsimasunik misiliinerata annertussusia eqqarsaatigalugu killissaliussanik inatsiliornermi aalajangersaasoqarsimasinnaavoq. Tamannali Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik eqqarsaatigalugu ataatsimut isigalugu atuussorinanngilaq.
Taamaalilluni Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik suliamik naammagittaalliuummut tunngasumik suliarinninnermini suliami naammagittaalliuutigineqartumi pissusiviusunik suliamilu inatsiseqartitsineq pillugu apeqqutinik tamanik misiliiviginnissinnaavoq kiisalu suliami tulleriinnilersuineq pineqartoq tamatumunnga uiggiullugu isummerfigisinnaallugu, matumani aalajangiinerup naapertuuttuunera naleqquttuuneralu ilanngullugit eqqarsatigalugit.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup naammagittaalliuut pillugu suliami ilaasut taakku aalajangiinnginnermini qanoq iliorluni paasissutissartalersortassagai ingerlatsineq pillugu ingerlatsinermi tunngaviit tulliuttuni allaaseraakka.
3. Pisortat paasissutissanik pisariaqartunik tunngavissaqarnissaannik tunngavik
Ingerlatsinermi oqartussaasut ataasiakkaat suliami aalajangiinnginnerminni suliat naammattumik paasissutissartalersorneqarsimanissaat namminneq isumagisassaraat. Ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi aalajangiisuulluinnartumik tunngavik taanna pisortat paasissutissanik aalajangiinissamut pisariaqartunik pissarsinermikkut naammattunik tunngaveqartussaanerannik tunngavimmik taaneqartarpoq. Tunngaviup taassuma siunertaa tassaavoq ingerlatsiviup suliami tigussaasutigut eqqortumik aalajangiinissaata qulakkeerneqarnissaa.
Pisortat paasissutissanik pisariaqartunik tunngaveqartussaanerannik tunngavik innarlitsaaliinissamik qularnaveeqqutitut taaneqartarpoq, tassalu imaappoq oqartussaasup tunngavimmik taassuminnga eqqortitsinnginnera (paasissutissanik amigartunik pissarsisimanera) aalajangiinerit ataasiakkaat inatsisinik eqqortitsisuunerannut eqqortuunerannullu ataatsimut annertuumik sunniuteqartoq. Taamaalilluni pisortat paasissutissanik pisariaqartunik tunngaveqartussaanerannik tunngavimmik sumiginnaaneq inatsiseqarnikkut annertuumik amigaateqalersitsisussaavoq, aalajangiinerullu atuussinnaassuseqannginnera taassuma aallaavittut nassatarisussaavaa.
Pisortat paasissutissanik pisariaqartunik tunngaveqartussaanerannik tunngaviup manna nassataraa, tassalu oqartussaasup paasissutissanik suliami pineqartumi aalajangiinissamut pisariaqartunik pigisaqarnini qulakkiissallugu ilaatigut pisussaaffeqartoq, paasissutissallu taakku eqqortuunerat qulakkiissallugu ilaatigut pisussaaffeqartoq. Oqartussaasutut alliunerusup aalajangiineri oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfissap misilikkaangamigit oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfiusussap paasissutissat oqartussaasutut alliunerusup aalajangiineranut tunngaviusunik tamakkiisumik ilisimasaqarnissaa pisariaqarpoq, tak. Folketingip Ombudsmandiata 2004-mi ukiumoortumik nalunaarutaani qupperneq 375. Taamaattumik alliunerusutut oqartussaasup suliami paasissutissaatai qulliunerusutut oqartussaasutut naammagittaalliorfissap pissarsiariniartariaqarpai, alliunerusutullu oqartussaasoq suliap illersorneqarsinnaasumik paasissutissartalersorneqarnissaa siunertaralugu aamma tusarniaagivigajuttariaqartassallugu.
Alliunerusutut oqartussaasoq suliap taamaattuunera pissutigalugu tamakkua saniatigut suliami allagaatit paasissutissallu oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaliorfissap suliamik paasissutissartalersuinerminut atatillugu qinnutigisai tunniutissallugit pisussaaffeqarpoq. Tamanna Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup allakkamini 31. januar 2014-imeersuni nammineq uparuagaatut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 32-mi aamma aalajangersarneqarpoq. Tassuuna aalajangersarneqarpoq ingerlatsinermi oqartussaasoq – taamaaliornissaminut pissutissaqaruni – ingerlatsinermi oqartussaasoq alla taamatut piumasaqarpat paasissutissamik ingerlatitseqqilluni tunniussissasoq, paasissutissaq taanna oqartussaasup sulineranut oqartussaasulluunniit aalajangiinissaanut sunniuteqarpat.
Paasissutissat suut pissarsiarineqarnissaat suliami aalajangiissagaanni pisariaqassasut apeqqummi suliat ataasiakkaat suussusiat aalajangiissuvoq. Suliani ataasiakkaani illersorneqarsinnaasumik tigussaasutigullu eqqortumik aalajangiissagaani suliaq tamatuma pisariaqarneratorpiaq annertutigisumik misissorneqassaaq. Ingerlatsinermi oqaartussaasup ass. suliami paasissutissartalersuinermi ataatsimoortumik pisariillisagaavallaartumilluunniit paasissutissartalersuinermigut sulianik paasissutissartalersuisarnermi tunngaviit nalinginnaasut inatsimmik tunngaveqarani saneqqussinnaanngilai.
Pisortat paasissutissanik pisariaqartunik tunngavissaqarnissaannik tunngavik ilaatigut Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussat suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit pillugu ilitsersuusiaanni 1994-imeersumi quppernerni 93-imi tulliinilu kiisalu inatsisilerineq pillugu atuakkiani ukunani sammineqarpoq: Hans Gammeltoft-Hansenip allallu atuakkiaanni “Forvaltningsret”-imi, Jurist- og Økonomforbundets Forlagip 2002-mi aappassaanik naqitertinneqartumi quppernerni 447-mi tulliinilu, Karsten Revsbechip allallu atuakkiaanni “Forvaltningsret-Sagsbehandlig”-imi, Jurist- og Økonomforbundets Forlagip 2014-imi arfineq aappassaannik naqitertitaani quppernerni 145-mi tulliinilu aamma Niels Fengerip atuakkiaani “Forvaltningsloven med kommentarer”-mi, Jurist- og Økonomforbundets Forlagip 2013-imi siullermeertumik naqitertitaani quppernerni 492-imi tulliinilu.
4. Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup tunngavilersuinera Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup uannut oqaaseqaammini 31. januar 2014-imeersumi erseqqissarlugu oqaatigaa suliaq paasissutissat pissarsiarineqartut tunngavigalugit aalajangiivigineqarnissaminut naammattumik paasissutissartalersorneqarsimasutut isigineqarsinnaanersoq Naammagittaalliuuteqartarfiup nammineq nalilertussaagaa.
Oqartussaasoq suliami tigussaasutigut eqqortumik aalajangiisinnaassappat paasissutissat suut pisariaqarnerat oqartussaasut ataasiakkaat aallaavittut namminneq nalilissagaat oqarneq isumaqatigaara. Tamatumunngali atatillugu Naammagittaalliuuteqartarfik paasissutissanik oqartussaasutut alliunerusup aalajangiinermini tunngaviutitaanik ilisimasaqarani illersorneqarsinnaasumik tigussaasutigullu eqqortumik aalajangiinissaminut naammattunik tunngavissaqarluni oqarmat isumaqatiginngilara.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup oqaaseqaammini 31. januar 2014-imeersumi aamma oqaatigaa paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalernissamut pingaarnertut tunngavilersuutit ilaat tassaasoq piffissap Nammagittaalliuuteqartarfiup sulianik suliarinninnermut atortagaata taamaaliornikkut sivikillisinneqarnissaa.
Ingerlatsinermi oqartussaasup suliaatini pisariaqarneratut pilertortigisumik soorunalimi suliarisussaavai, imaanngilarli sulianik paasissutissartalersuisarneq pillugu piumasaqaatit immikkoortumi 3-mi allaaserineqartut tamanna pissutigalugu qasukkarneqarsinnaasut. Oqartussaasoq alla suliamik paasissutissartalersuinermi pissutissaqarani peqataajumanngippat apeqqut ingerlatsinermi oqartussaasup suliamik suliarinnittup allatut iliorluni malersorniarsariaqariaqarpaa, paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit imaaliallaannarluni aalajangiinani, tak. Hans Gammeltoft-Hansenip allallu atuakkiaanni “Forvaltningsret”-imi, Jurist- og Økonom Forbunds Forlagip 2002-mi aappassaanik naqitertitaaneq qupperneq 453.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup sulianik paasissutissartalersuisarnermik tunngaviit nalinginnaasut inatsisikkut immikkut tunngavissaqarani oqaatigineqartutut saneqqussinnaanngilai.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup oqaaseqaammini 31. januar 2014-imeersumi erseqqissarlugu oqaatigaa suliani tamani kommunip suliami allagaatinik nassiussiffigisimanngisaanni paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisoqartuaannartannginnera pineqartoq.
Taamaalilluni Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup erseqqissarlugu oqaatigaa suliat suliami paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiivigineqartut amerlanersaanni naammagittaalliortumut tamakkiisumik ilaannakortumilluunniit akuersaartumik aalajangiisoqartarsimasoq.
Aalajangiinerli naammagittaalliortumut ilumut akuersaartuunersoq oqartussaasup suliamik paasissutissartalersuinerata qanoq annertussuseqarnera pillugu apeqqummut imaaliallaannaq sunniuteqanngilaq. Pisortat paasissutissanik aalajangiinissaminnut pisariaqartunik tunngavissaqartussaanerannik tunngaviup siunertaa taamaalilluni tassaaginnanngilaq innuttaasup aalajangiinernut nanertuutaasussanut illersorneqarnissaa. Tunngaviup taassuma eqqortinneqarnerata manna ataatsimut qulakkiissavaa, tassalu oqartussaasoq suliami tigusaassutigut eqqortumik aalajangiissasoq, aalajangiineq pineqartoq innuttaasunut iluaqusiisuuppat nanertuutaapalluunniit, soorlu tamanna immikkoortumi 2-mi allaaserineqartoq.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfik nangilluni allappoq suliani kommunit aalajangiinerisa aalajangiusimaneqarfigisaanni tamatumunnga pissutaasoq ilaatigut tassaasartoq innuttaasup annertunerpaaffiatigut pisinnaasaminik tamakkiisunik tunineqareersimanera, taamaattumillu paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiineq inatsiseqartitsinikkut innarlitsaaliineq eqqarsaatigalugu ajornartorsiutitaqanngitsutut Naammagittaalliuuteqartarfimmit isigineqartarluni. Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup erseqqissarlugu oqaatigaa manna qularnaatsoq, tassalu suliani pineqartuni suliami allagaatit utaqqineqarnerat allatut inerniliinermik naammagittaalliuuteqartumullu iluaqusiisumik nassataqarnissaat ilimananngitsoq.
Oqartussaasumut qulliunerusumut naammagittaalliortarnerup aallaavia tassaavoq oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfiusoq suliami tigussaasutigut aalajangiissaasoq. Pisunili aalajangersimasuni manna atuuppoq, tassalu oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfissaq aalajangiinerup naammagittaalliuutigineqartup naammagittaalliortumut nanertuutaasunngorlugu allanngortinnissaanut mattunneqartoq (oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfissap aalajangiinermik naammagittaalliuutigineqartumik naammagittaalliortumut nanertuutaasunngortitsilluni aalajangiinissaanik inerteqquteqarnermik (“forbuddet mod reformatio in pejus”-imik) aamma taaneqartartumik). Oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfissatut oqartussaasoq aalajangiinermik naammagittaalliortumut nanertuutaasunngortitsilluni allanngortitsisinnaanersoq apeqqummi aalajangiinerit ataasiakkaat inatsiseqartitsinikkut tunngavigisap qanoq paasineqarnissaanik nassuiaaneq aalajangiisuusarpoq, matumani allanik naammagittaalliorsinnaatitaasunik soqutigisat aalajangiinermik massakkut naammagitaalliortup soqutisaanit allaasut aallaavigalugit naammagittaalliorsinnaasunik peqarnersoq ilanngullugu eqqarsaatigalugu.
Sulialli naammagittaalliuummut tunngasup oqartussaasup qulliunerusutut naammagittaalliorfissap aalajangiinermik naammagittaalliuutigineqartumik naammagittaalliortumut nanertuutaasunngortitsilluni aalajangiinissaanik inerteqquteqarnermi pineqartunut ilaatinneqarnera apeqqutaatinnagu manna pisut qanoq ikkaluarpataluunniit atuuppoq, tassalu aalajangiineq naammagittaalliuutigineqartoq ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi atuussinnaassuseqannginneq pillugu malittarisassat eqqarsaatigalugit atuussinnaassuseqarnersoq Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup ilaatigut misissussagaa. Taamaattumik suliap atuussinnaassuseqartumik aalajangiivigineqarsimanera aalajangerneqarsinnaalersillugu paasissutissartalersorneqarnissaa Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup isumagissavaa. Aalajangiineq naammagittaalliuutigineqartoq atuussinnaassuseqanngikkuni malittarisassatut pingaarnertut atorunnaarsinneqassaaq, tamatuma naammagittaalliortumut nanertuutaanera apeqqutaatinnagu.
Naammagittaalliortumut nanertuutaalersitsilluni allanngortitsineq pillugu apeqqutip Jens Gardep allallu atuakkiaanni “Forvaltningsret – Almindelige emner”-mi, Jurist og Økonomforbundets Forlagimit 2004-mi sisamassaannik naqitertinneqartumi quppernerni 337-imi tulliinilu “Administrativ rekurs”-ip Karsten Revsbechimit allaaserineqarnera aamma innersuussutigisinnaavara.
5. Eqikkaalluni inerniliineq
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup suliani kommunit suliami allagaatinik tamanik nassiusseqqullugit qinnuigineqaraluarlutik nukingisaarneqaraluarlutillu taamaaliorfigisimanngisaanni paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalerniarluni aalajangersimanera ajuusaarnartutut isigaara. Taamaattumik Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup sulianik paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit, paasissutissat kommunit aalajangiinerinut tunngaviusimasut sukumiisumik ilisimasaqarfiginagit, aalajangiiviginnittarnera ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi sulianik paasissutissartalersuinermik tunngavinnik nalinginnaasunik unioqqutitsinertut isigaara.
Oqaatigaara isornartorsiuinerup sakkortussusianik naliliininni Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup suliani allagaatinik kommuninit pissarsiniarnermini ajornartorsiutai isiginiarsimagikka, matumani Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup piffissamik sulianik suliarinninnerminut atorneqartartumik sivikillisaaniarluni ilungersuuteqarnera ilanngullugu eqqarsaatigalugu.
6. Suliniutaasinnaasut
Naammagittaalliuuteqartarfiup paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiisalersimaneranut tunuliaqutaasoq Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup allakkamini 31. januar 2014-imeersuni aamma suleqatinnik marlunnik 19. marts 2014-imi ataatseqaateqarnermini nassuiarpaa.
Taamaalilluni Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup oqaatigaa kommunit suliami allagaatinik nassiussinissamik pisussaaffimminnik eqqortitsisannginnerat Naammagittaalliuuteqartarfiup paasissutissat pigineqartut tunngavigalugit aalajangiinissamut periarfissaq eqqarsaatigalugu sukannernerusumik periaaseqartariaqalerneranut pissutaasimasoq. Naammagittaalliortup suliamik aalajangiisoqarnissaanik kommunit paasissutissanik nassiussiniaasaartarnerat nassiussinngitsuuittarneralluunniit pissutigalugu ukiup affaa ilivitsorluunnit utaqqisariaqartarsimanerisa Naammagittaalliuuteqartarfimmit akuerineqarsinnaanngilluinnartutut isigineqarnera Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup innersuussutigaa.
Kommunit suliami allagaatit Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup suliani allagaatit oqartussaasutut qulliunerusutut naammagittaalliorfissatut sulianik paasissutissartalersuinermut ilaatillugu piumasarisinnaasai nassiutissallugit pisussaaffeqarput, soorlu tamanna siusinnerusukkut allaaserineqartoq.
Isumaginninnermi Naammagittaalliuuteqartarfiup kommunit suliami allagaatinik Naammagittaalliuuteqartarfiup qinnuiginninnera malillugu nassiussisannginnerat ataatsimut ajornartorsiutitut isigippagu Naamagttaalliuuteqartarfik kommuninik nakkutilliinermi oqartussaasunut saaffiginneqqullugu innersuuppara.
Aningaasaqarnermut Nunamullu Namminermut Tunngasunut Naalakkersuisoqarfik kommunit aqunneqarnerat pillugu Inatsisartut inatsisaanni nr. 22-mi, 18. november 2010-meersumi § 57 tunngavigalugu tassaavoq kommunalbestyrelsit ingerlatsinerminni pisortat pillugit inatsiseqartitsinermi malittarisassanik malinninnerannik nakkutilliinermi akisussaasoq. Matumani Naalakkersuisoqarfik sulianik pineqartuni Kommuninik Nakkutilliisoqarfimmut suliassanngortitsinissaminut periarfissaqarpoq, taamaaliornissamut naammattunik pissutissaqarpat, tak. § 59.”