Pisortani atorfeqartitaasut kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqaateqarsinnaatitaanerat. Suliamut atatillugu qisuariaateqarnermi aalajangiinermik oqartarneq. Allanik ikiorteqarsinnaatitaaneq

Ulluunerani paaqqinniffinni pisortat pingasut allakkanik ammasunik nassiussisimanerannut allakkanilu taakkunani K Kommunip ulluunerani paaqqinniffinnut tunngasunik allanngortitsinissamik pilersaarutaanik isornartorsiuisimanerannut atatillugu K Kommunip uparuaasimanera eqqartuussissuserisup D-p kattuffimmut F-imut sinniisuusup Ombudsmandimut naammagittaalliuutigaa.

Ombudsmandi isumaqarpoq K Kommuni pisortani atorfeqartitaasut kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqaateqarsinnaatitaanerat pillugu malittarisassanik unioqqutitsisimanngitsoq. Pisortat taakku “inuinnartut” pinnatik sulinerminnulli atatillugu oqaaseqaateqarsimanerat Ombudsmandip tamatumani pingaartillugu isiginiarpaa.

Ombudsmandip K Kommuni tamatumunnga peqatigitillugu matumani isumaqatigaa, tassalu uparuaanerit pineqartut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinertut isigineqarsinnaanavianngitsut, taamaattumillu inatsimmi tassani malittarisassat atorneqassanatik. Uparuaanerit atorfeqartitaanermi pisinnaatitaaffinnik allanngortitsisuunnginnerat taamaalillutillu atorfeqartitaanermut tunngasuni nanertuutaasumik toqqaannartumillu sunniuteqartuunnginnerat Ombudsmandip tamatumani pingaartillugu isiginiarpaa.

Ombudsmandili isumaqarpoq ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pingasut taakku sulinermut atatillugu oqaloqatigiinnerni uparuaaviusuni illersorteqarsinnaatitaanngitsut K Kommunip isumaqarnera ajuusaarnartuusoq. Oqaloqatigiinnerni illersortimik ilaqarnissamut periarfissaqarnera K Kommunip pisortanut taakkununnga ilitsersuutigisimasariaqaraluarpaa (oqaaseqaat 24. april 2014-imeersoq, j.nr. 2011-320-0001).

Ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pingasut, A, B aamma C K Kommunimi ulluunerani paaqqinniffinnut tunngasuni allannguutissatut eqqarsaatigineqartut arlallit tunngavigalugit allakkanik ammasunik imaattunik imalinnik tusagassiuutinut 18. august 2011-mi nassiussisimapput:

"Meeqqerivinni aqutsinerup allanngortinnissaanut suliaq pillugu tamanut allakkiaq

Meeqqeriviit aqunneqarnerannik allannguiniarneq pisortaasunut nalunaarutigineqarpoq januar 2011, tusagassiutitigut eqqartorneqaqaluni, aqutsisup ataatsip meeqqeriviit tallimat-arfinillit ingerlatissagai saqqummiunneqarluni.

Tusagassiutini eqqartornerata kingorna meeqqerivinni pisortat suleqatiserineqarput, allannguiniarnermut pilersaarusiornissamik, siunnersortit qallunaat marluk peqatigalugit, suliassat agguarneqarput eqimattanut sisamanut, qulequttat arfineq pingasut suliarineqartussaallutik, pisortaasut namminneq soqutigisatik aallaavigalugit suliassanut inississorlutik sulisinneqarput qaammatit sisamat atorlugit.

Pisortaasugut assut nuannersumik suliat allat tunuartillugit aalajaalluta suliat ingerlallutigit.

Massakkut killiffik.

Suliat tunniunnerisa kingorna fagchefip ataatsimeeqatigineqarnerani paasineqarpoq eqimattat suliaat illoqarfimmi X-imi piorsaanermik ingerlatsivimmi isumassarsiatut toqqorsivimmut inissinneqaannassasut, allannguiniarnermik suliaq saqqummiuneqaqqaarneratut iluseqarluni ingerlanneqarmat.

Pisortaasugut suliassat allat tamaasa unitsillugit nukippassuit atorlugit suliarisimasagut qatangiinnarput.

Illoqarfimmi X-imi pisortaasugut ernummatigut allakkatigut ammasutigut saqqummiunniarpagut makkuusut:

Meeqqerivinni pisortat ikilineqarniartut, massakkut pisortassarsiornerit uninngatinneqarput tullersortaasut atorfinitsinneqaannartalerlutik, aammalu pisortat sulisunut ilanngunneqassasut allaffimmi ullup affaa, affaalu meeqqani sulisartussatut siunniunneqarsimalluni.

Meeqqat immikkut pisariaqartitsisut aamma ernummatigaavut

Taakku qaqugukkut piffissaqarfigissavavut. Qanoq iliorluta malinnaavigissavavut?

Suleqatigiit ineriartortinnissaannut il.il. qaqugu piffissaqalissaagut?

Uagut pisortatut inini sulisassagutta ulluunerani paaqqinniffimmi suliassat tamaasa qanoq iliorluta malinnaavigissavavut?

Unaannaq eqqarsaatigalugu peqqussummi nr. 10-mi, 5. december 2008-mersumi § 17 K Kommunip illoqarfimmi X-imi unioqqutippaa.

Massakkumut pisortat pisortaagallartutullu ataasiakkaatut tusartakkagut ernumalersitseqataasut saqqummerput pisortat allannguiniarneq pillugu ataatsimiinneranni ulloq 18. august 2011.

Imaattut:

Tullersortitut atorfinitsinneqarsimasut pisortatut atorfinissinnaanngitsut aqutsinerup allanngortinnissaa pissutaatinneqarluni, kiisalu fagchefip oqaatigisimagaa pisortanik soraarsitsineq ingerlanniarlugu augustimiit novemberimut, nutaatut områdelederilerlugit ingerlatsinissaq aallartinniassammat.

Aammalu meeqqeriviit tallimat-arfinillit ataatsimik aqutsisoqalerpata sulisunik napparsimasoqarpat meeqqeriviit arlaanniit amigaateqartumut nuussineq/atukkiineq pisinnaaniassammat.

Ernummataavortaaq taassuma kingunissaa, meeqqerivinni perorsaasutut ilinniarsimasut ullumikkut amigaataaqisut suli ikileriaqqinnissaat. Politikerit oqariartuutaat meeqqat sipaarfigineqassanngitsut malinneqarani killormuuanik illoqarfimmi X-imi pisoqalermat.”

Allakkat ammasut taakku “Illoqarfimmi X-imi meeqqerivimmi pisortat”-nit atsiorneqarsimapput.

Ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pingasut taakku “qulaajaaniarluni oqaloqatigiinnernut” 2011-mi septemberip qaammataata aallartinnerani aggeqquneqarput.

Oqaloqatigiinnerni taakkunani pisortat pingasut taakku tamarmik immikkut uparuarneqarput.

Taamatut uparuaanernut taakkununnga pingaarnertut tunuliaqutaasoq tassaavoq kommuni isumaqarmat ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat kommunimut saaffiginninnatik tusagassiuutinut saaffiginninnermikkut ilumoorfiginninnginnermik takutitsisimasut, matumani allakkani ammasuni toqqaannartumik eqqunngitsunik kukkusunillu paasissutissiisimallutillu unnerluussisimanerat kiisalu ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa pissusilersornermikkut ingerlataq naalakkersuinikkut suliniutigineqartoq pillugu suleqataajumannginnerminnik takutitsisimanerat ilanngullugit eqqarsaatigalugit. B aamma C eqqarsaatigalugit uparuaaneq matuminnga aammattaaq tunngavilersorneqarpoq, tassalu kommuni isumaqartoq taakku kommunip tusagassiuutinut tunngasuni periaasia piaaralutik malinniarsimanngikkaat.

Eqqartuussissuserisoq D ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa kattuffiata F-ip eqqartuussissuserisua uannut allakkatigut 14. september 2011-meersutigut ilanngussartalitsigut naammagittaalliorpoq. Eqqartuussissuserisup D-p allakkamini ilaatigut oqaatigaa paasinninnini unaasoq meeqqanut suli atualinngitsunut perorsaanikkut ineriartuutaasunik ulluunerani neqeroorutit pillugit peqqussut kommunip sumiginnarsimagaa, suliami illua’tungiusup isumaanik tusarniaasarneq pillugu malittarisassat ingerlatsinerlu pillugu inatsiseqartitsinermi malittarisassat allat uparuaanermi malinneqarsimanngitsut ulluuneranilu paaqqinniffiit pisortaasa kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqarsinnaatitaanerat innarlerneqarsimasoq.

K Kommunip suliami allagaatit uannit qinnuigineqarnermigut allakkatigut 3. november 2011-meersutigut nassiuppai. Kommunip allakkamini ilaatigut makku oqaatigai:

“Aallarniutigalugu kommunip malugeqqussavaa uparuaatigineqartutut taaneqartut sulinermut tunngasutigut inatsiseqartitsinikkut oqartussaasunit suliarineqarnissaat F-ip qinnutigisimanngimmagu, soorlu tamanna F-ip pingaarnertut isumaqatigiissutaani kapitali 5-imi aalajangersarneqartoq.

Kommunip paasinninnera unaavoq uparuaanerit taaneqartut sulisunut siunissami suleqatigiinnissamut naatsorsuutigineqartutut aqutsinikkut erseqqissaataasut kiisalu kommunip tusagassiuutinut tunngasuni periaasiata imaanik erseqqissaanerusut.

Taamaalilluni sulineq pillugu oqaloqatiginninneq pineqanngilaq. Kommunip paasinninnera unaavoq aqutsinikkut erseqqissaanerit taamaattut aqutsisinnaatitaanerup ataani inissisimasuusut, aalajangiinerillu pineqanngimmata illua’tungiusup sinniisoqarnissaanut periarfissaqassanngitsoq.

Ataatsimiinnerit uparuaaviusut imaqarniliarineqarneranni atorfinitsitsisarneq pillugu inatsiseqartitsinermi kinguneqartitsisoqarnissaanik ersertoqanngilaq. Aammattaaq oqaloqatigiinnissamut aggeqqusinermi arlaatigut kinguneqartitsisoqarnissaa taaneqanngilaq. Taamaalilluni kommunip paasinninnera unaavoq ingerlatsinermi iliuuseqarneq pineqanngitsoq, tassami aalajangiisoqanngimmat, tak. inatsimmi nr. 8-mi, 13. juni 1994-imeersumi [suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi] § 2.

Kommuni sulisut kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqarsinnaatitaanerannik killiliinissamik sukkulluunniit siunertaqarsimanngilaq. Kommunip tusagassiuutinut tunngasuni periaasianik sulisunut pineqartunut erseqqissaanissaq taamaallaat pineqarpoq.

Justitsministeriaqarfiup sulisut kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqarsinnaatitaanerat pillugu ilitsersuutaa 14. september 2006-imeersoq [tassaassagunarpoq ilitsersuut nr. 87, 14. september 2006-imeersoq, uanga oqaaseqaatiga] kommunip atortarpaa sulisut ataasiakkaat kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqarsinnaatitaaneranni killissat ilitsersuutigineqaraangata.

Ulluunerani paaqqinnittarfinnik allanngortiterineq pillugu inaarutaasumik aalajangiisoqarsimanngilaq. Taanna ingerlasoq 9. oktober 2011-mi unitsinneqarallarpoq.

Taamaattorli kommuni naliliivoq siunnersuut suliarineqartoq Inatsisartut peqqussutaata nr. 10-p, 5. december 2008-meersup [meeqqanut suli atualersimanngitsunut perorsaanikkut inerikkiartuutaasumik ulluunerani neqerooruteqartarneq pillugu peqqussutip] killissarititaasa iluanniittoq. Tamanna Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Naalakkersuisoqarfiup akissutaani 24. oktober 2011-meersumi tunngavilersuutigineqarpoq.

Kommuni aammattaaq isumaqarpoq peqqussummik taaneqartumik unioqqutitsisoqarpat tamanna siullertut Nakkutilliisoqarfiup pisinnaatitaanerata ataaniittoq, tak. inatsimmi nr. 22-mi, 18. november 2010-meersumi § 57.” (Atorfeqarfimmi nutsigaavoq)

Eqqartuussissuserisup D-p K Kommunip allagai 3. september 2011-meersut pillugit oqaaseqaatini allakkatigut 4. februar 2013-imeersutigut saqqummiuppai. Eqqartuussissuserisup D-p ilaatigut oqaatigaa paasinninnini unaasoq oqaloqatigiinnerit pineqartut tassaasut sulineq pillugu oqaloqatigiinnerit, uparuaanerillu pineqartut tassaasut ingerlatsineq aamma atorfinitsitsisarneq pillugit inatsiseqartitsinerit tunngavigalugit aalajangiinerit. Eqqartuussissuserisup D-p manna aamma aalajangiusimavaa, tassalu ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa pineqartut kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqaateqarsinnaatitaanerat kommunip inatsisinik unioqqutitsilluni mattussimagaa, taamaalillunilu manna atortussaatillugu, tassalu taakku kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqaateqarsinnaatitaanerisa annikillilerniarnissaanut periarfissaqanngitsoq, pisortammi taakkua suliaminnut attuumassuteqartunik ernummatigisatik oqaatigisimammatigit. Kiisalu allanngortiteriniarluni pilersaarutitut eqqarsaatigineqartut suliassaqarfimmi tassani inatsisiliornermik unioqqutitsisuusut eqqartuussissuserisup D-p aalajangiusimavaa.

K Kommuni allakkatigut 12. august 2013-imeersutigut qinnuigaara suliaq pillugu oqaaseqaateqaqqullugu. Kommuni qinnuigaara pisortani atorfeqartitaasut kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqaateqarsinnaatitaanerannik mianerinninneq pillugu apeqqut kommunip ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa uparuarneqarnissaannik isumaliutersuutaani ilaatinneqarsimanersoq – taamaappallu qanoq annertutigisumik ilaatinneqarsimanersoq – oqaaseqaatimini iserfigeqqullugu. Kommunimut allakkanni ilaatigut makku aamma oqaatigaakka:

“[...]

2. Paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku, paaqqinnittarfiuteqarnermut tunngasut pillugit allanngortiterinissamut atatillugu tusagassiuutinut saaffiginnissimanerisa ilaatigut malitsigisaanik “qulaajaanissaq” pillugu oqaloqatiginnikkiartoqquneqarsimasut malugaara, aamma pineqartut oqaloqatiginninnerni taakkunani ilaatigut ilumoorfiginninnginneq suleqataajumannginnerlu pissutigalugit tamarmik uparuarneqarsimasut, oqaloqatiginninnerni imaqarniliat takukkit.

Aammattaaq kommunip allagai 3. november 2011-meersut tunngavigalugit malugaara K Kommunip una paasinninnerigaa, tassalu sulinermut tunngasumik oqaloqatiginninnerit pineqanngitsut, oqaloqatiginninnerilli (taamaallaat) “siunissami suleqatigiinnissamik naatsorsuutiginninneq pillugu aqutsisoqatigiit sulisunut erseqqissaanerat, kiisalu kommunip tusagaassiuutit eqqarsaatigalugit periaasiata qanoq imaqarnera pillugu erseqqissaanerusoq”.

Oqaloqatiginninnerit sulineq pillugu oqaloqatiginninnerunnginnerannik K Kommunip innersuussinera imatut paasivara oqaloqatiginninnerni naalasseriitsuliornermut tunngasut pineqanngitsut, kisiannili pissusissaq eqqorlugu periaaseqarluni naliliineq pineqartoq. Tamatuma malitsigisaanik tamanna imatut paasivara uparuaanerit taamaallaat pissusissaq eqqorlugu periaaseqarluni naliliinerusut, naalasseriitsuliornermullu tunngasuunngitsut.

Kommuni qinnuigaara tamanna pillugu oqaaseqaateqaqqullugu.

3. Uparuaanerit suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinertut K Kommunip isiginngikkai malugaara.

Uparuaanerit eqqarsaatigalugit paaqqinnittarfinni pineqartuni pisortanut nanertuutaasumik pineqaatissiinertut isigineqartariaqarnerat - taamatut nalunaarutigineqarnerattut - innersuussutigalugu kommuni qinnuigaara taamatut paasinninneq pillugu itisileeqqullugu.

Aammattaaq kommuni qinnuigaara oqaloqatiginninneq suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinermik inernilerneqarsinnaasoq taamaallaat pineqartillugu suliami illua’tungiusoq illersuisoqarsinnaatitaasoq kommunip paasinninnerineraa sukumiinerusumik nassuiaqqullugu.

4. Uanga paasinneqqaarnera unaavoq paaqqinnittarfinni pisortat pineqartut tusagassiuutinut saaffiginninnerminni inuttut namminneq oqaaseqaateqarsimasut kommunilu sinnerlugu oqaaseqaateqarsimanngitsut K Kommuni isumaqartoq.

Kommuni qinnuigaara tamanna pillugu oqaaseqaateqaqqullugu.

Paaqqinnittarfinni pisortat inuttut namminneq oqaaseqaateqarsimasut kommuni isumaqarpat kommuni qinnuigaara kommunimi atorfeqartitaasut – inuttut namminneq oqaaseqaateqartarnerannut atatillugu – kommunip tusagassiuutinut tunngasuni periaasianut pituttugaasut kommuni isumaqarnersoq (taamaappallu qanoq pingaartinneqartigisumik) nassuiaqqullugu.

5. Uparuaanernut tunngavilersuummit erserpoq taakkua ilaatigut oqaatigineqartut paaqqinnittarfinni pisortat pineqartut tusagassiuutinut saaffiginninnerminnut atatillugu toqqaannartumik eqqunngitsunik kukkusunillu paasissutissiillutillu pasilliuteqarsimanerat pissutigalugu.

K Kommuni qinnuigaara paasissutissiinerni taakkunani toqqaannartumik eqqunngitsuunerakkat kukkunerunerakkallu sorpiaaneri pillugit sukumiinerusumik nassuiaaqqullugu.”

K Kommuni suliaq pillugu oqaaseqaamminik allakkatigut 9. december 2013-imeersutigut saqqummiussivoq. Allakkanit taakkunannga ilaatigut makku erserput:

“[...]

2) pillugu

K Kommunip paasinninnera unaavoq uparuaanerit aqutsisunit sulisunut (taamaallaat) erseqqissaassutaasut siunissami suleqatigiilluarnissamik naatsorsuutiginninneq pillugu kiisalu kommunip tusagassiuutit eqqarsaatigalugit periaasiata imarisaanik erseqqissaanerusut.

Kommuni isumaqarpoq taamatut uparuaaneq atorfeqartitsinermi inatsiseqartitsineq eqqarsaatigalugu pineqaatissiinerunngitsoq, taamaallaalli pisortap naammaginanngitsumik pissusilersornertut misigisaanik aamma sulisup siunissami qanoq pissusilersortarnissaanik oqaatiginninneq.

Taamaattumik oqaloqatiginninnerit uparuaanerillu taamaallaat pissusissaq eqqorlugu periaaseqarluni naliliinerusutut paasinninneq eqqortuuvoq.

3) pillugu

Soorlu oqaatigineqareersoq kommunip paasinninnera unaavoq uparuaaneq atorfeqartitsinermi inatsiseqartitsineq eqqarsaatigalugu pineqaatissiinerunngitsoq aamma suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinerunngitsoq. Kommuni isumaqarpoq aqutsisunit erseqqissaanerit taamaattut inatsiseqartitsinikkut aqutsinermut ilaasut, taamaattumillu upuaruaaneq suliami illua’tungiusup isumaanik tusarniaanissamik piumasaqaateqarfiunngitsoq.

Kommunip sulisup atorfeqartinneqarneranut nanertuutaasumik kinguneqartitsisinnaasumik suliami illua’tungiusup isumaanik tusarniaaqqaarani aalajangiisinnaannginnini ilisimalluarpaa.

Uparuaanertulli/inissiinertulli nipilimmik oqaloqatiginninneq pineqaraangat kommuni naliliisarpoq inummik illersuisussamik peqateqarnissaq imaluunniit tusarniaanissamut aallaavittut tunngavissaqanngitsoq, tassami atorfeqartitsinermi natsiseqartitsinikkut aalajangiineq pineqartanngimmat. Kommunip paasinninnera unaavoq illua’tungiusoq aatsaat illersuisoqarsinnaatitaasoq oqaloqatiginninneq suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinermik inernilerneqartoq pineqaraangat.

4) pillugu

[...]. Kommunip erseqqissumik paasinninnera unaavoq paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku K Kommuni sinnerlugu atorfilittut oqaaseqaateqarsimasut. Tamanna erseqqissumik takuneqarsinnaavoq, tassami paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku “Illoqarfimmi X-imi ulluunerani paaqqinnittarfinni pisortat”-ut atsiorsimammata – tamatuma inuttut namminneq atsiorsimanngitsut kommunimili atorfeqartitaasutut atsiorsimasut erseqqissumik takutippaa.

Kiisalu allakkat tamanut ammasut, sulisut ilaata e-mailikkut sulinermi adressianit, nammineq e-mailikkut adressiunngitsukkut, tusagassiuutinut nassiunneqarsimasut aamma piupput.

Paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku inuttut namminneq oqaaseqaateqarniarunik tamanna allakkatigut erseqqissumik ersersinneqarsimasariaqaraluarpoq.

Taamaattumik kommunip nalornissutigineqarsinnaanngitsumik paasinninnera unaavoq paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku kommunimi atorfilittut oqaaseqaateqarsimasut, taamaattumillu kommunip tusagassiuutit eqqarsaatigalugit periaasianik kiisalu atorfinitsinneqarnerup malitsigisaanik ilumoorfiginnittussaatitaanermik malinnittussaallutik.

Paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku pilersaarusiorluni suliaqarnermi ilaapput, tamannalu aqqutigalugu ingerlatat ingerlanneqarnerannik suullu allat oqallisigineqarsimanerannik ilisimasaqarluartuullutik. Allakkani tamanut ammasuni paasissutissarpiaat, pilersaarusiorluni suliaqarnermi ilaanerminni taamaallaat ilisimalersimasatik, pillugit oqaaseqaateqarput. Paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku oqaaseqaateqarput kommunalbestyrelsi inaarutaasumik suli aalajangiinngitsoq.

Kommuni erseqqissumik isumaqarpoq aalajangiiniarnermi sulinerup nalaanut atatillugu atorfeqartup nammineq suliassaqarfii pillugit pissutsit pillugit oqaaseqartarnissami tunuarsimaartoqartariaqartoq, pingaartumik nammineq qitiusumik inissisimaffeqaraanni aamma aalajangiineq suli pitinnagu. Taamaalilluni tamanna paaqqinnittarfiit pisortaannut pingasunut taakkununnga aamma atuuppoq.

Pisortatut oqartussaasuni atorfilittut innuttaasut allat tamaasa assigalugit oqaaseqarsinnaatitaanerat kommunip ilisimavaa. Taamaakkaluartorli atorfillip suliffimminut ilumoorfiginninngitsutut iliornani qanoq oqaaseqartarnissaa killissaqartinneqarpoq. Taamaattumik kommuni atorfillip erseqqissumik inuttut nammineq oqaaseqaateqarneranik pisumi suliffinilu sinnerlugu oqaaseqarneranik pisumi immikkoortitsilluni isiginnittarpoq.

Taamaalilluni suliami matumani pineqartumi pilersaarusiamut massakkut ingerlanneqartumut paaqqinnittarfiit pisortaasa oqaaseqarsinnaatitaanerannut naleqqiullugu isiginninneq pingaartinneqarneruvoq. Pingaartumik tamanna pivoq pilersaarusiatut suliap qanoq inernilerneqarnissaanik politikkikkut suli aalajangiisoqannginnera pissutigalugu.

5) pillugu

K Kommuni [Ombudsmandip] qinnuigaa paasissutissiinerni taakkunani toqqaannartumik eqqunngitsuunerakkat kukkunerunerakkallu sorpiaaneri pillugit sukumiinerusumik nassuiaaqqullugu.

Paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku tusagassiuutitigut tamanut ammasumik allakkaminni pissutsit pingaarutillit pillugit paasissutissanik eqqunngitsunik arlaleriarlutik saqqummiussipput. Oqaaseqaat eqqunngilluinnartoq siulleq imaattunik oqaasertalersorneqarpoq:

“Suliat tunniunnerisa kingorna fagchefip ataatsimeeqatigineqarnerani paasineqarpoq eqimattat suliaat illoqarfimmi X-imi Piorsaanermik Ingerlatsivimmi isumassarsiatut toqqorsivimmut inissinneqaannassasut, allannguiniarnermik suliaq saqqummiuneqaqqaarneratut iluseqarluni ingerlanneqarmat.” Immikkoortup tulliani uiggiullugu imaattunik oqaasertaliipput: “Pisortaasugut suliassat allat tamaasa unitsillugit nukippassuit atorlugit suliarisimasagut qatangiinnarput.”

Kommuni taakku pillugit imaattunik oqaaseqaateqarpoq:

Suleqatigiikkuutaat suliaminnik tunniussinerisa kingornatigut suleqatigiikkuutaanut suliaqartunut tamanut paasissutissiissutigineqarpoq isumassarsiassatut ujarlerfissamik pilersitsisoqartoq. Pilersaarusiatut sulianik aqutsisoqatigiit paasisimavaat suleqatigiikkuutaatut suliaqartut ilaasa suliassartik kukkusumik paasisimagaat, pineqartussanillu pilersaarusiatut sulianik suliaqartut aqutsisoqatigiillu paasinarsaqqusimasaannik suliaqarsimanatik, taamaattumillu inerniliinerit pilertortumik atorneqarsinnaasimanngillat, isumassarsiassatullu ujarlerfissamut tassunga toqqorneqassallutik kingusinnerusukkut atorneqarsinnaassagunarnerat eqqarsaatigalugu. Taamaalilluni suleqatigiikkuutaatut suliaqartut suliaasa toqqorsivimmut toqqorneqarniarneqarneragaanerat eqqortuunngilaq. Suleqatigiikkuutaatut suliaqartut suliaasa ilaannaat kisimik pineqarput, tamannalumi pillugu suleqatigiikkuutaatut suliaqartuni ilaasut tamarmik aamma paasitinneqarput.

Aammattaaq paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku allakkaminni tamanut ammasuni oqaatigaat ernummateqarlutik. Oqaaseqaataat imaattunik oqaasertalerneqarpoq: “Illoqarfimmi X-imi pisortaasugut ernummatigut allakkatigut ammasukkut saqqummiunniarpagut makkuusut...”

Allakkani tamanut ammasuni immikkoortut tulliuttut aalajangiisoqareersimaneranik atuaasumut erseqqissumik paasititsipput, tamannalu toqqaannartumik eqqunngitsuullunilu ilumoortuunngilaq, paaqqinnittarfiillu pisortaat pingasut taakku tamanna aamma namminneq ilisimalluinnarpaat.

Paaqqinnittarfinni aqutsisut pingasut taakku aamma imaattunik oqaasertaliipput: “Unaannaq eqqarsaatigalugu peqqussummi nr. 10-mi, 5. december-imeersumi § 17 K Kommunip illoqarfimmi X-imi unioqqutippaa.”

Kommuni tamanna pillugu imaattunik oqaaseqaateqarpoq:

Tamanna erseqqivissumik eqqunngitsuullunilu ilumoortuunngitsumik paasissutissiineruvoq. Qulaani taaneqareersutut piffissami pineqartumi politikkikkut suli aalajangiisoqanngilaq, aamma inatsimmik qulaani taaneqartumik kommunip unioqqutitsineranik pasilliineq kukkunerulluinnarpoq.

Naggasiullugu paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku allakkaminni tamanut ammasuni paasissutissiissutigaat “fagchefip oqaatigisimagaa pisortanik soraarsitsineq ingerlanniarlugu augustimiit novemberimut...”

Tamanna toqqaannartumik eqqunngitsuullunilu ilumoortuunngilaq, tassami fagchefip piffissami pineqartumi piffissaliussassatut iliuuseqarnissatullu pilersaarusiaq eqqarsaatigalugu eqimattatut suliaqartunut taamaallaat paasissutissiissutigimmagu aqutsisut ataasiakkaat atorfinitsinneqarnerannut allakkani pineqartunik allanngortitsisoqarsinnaasoq. Tamannalu aatsaat pissasoq ilusilersukkat nutaajusinnaasut erseqqissaatiginiarlugit suliassaqarfinnik aqutsinissaq pillugu siunnersuut atuutsilersinneqassappat. Taamaalilluni paaqqinnittarfinni pisortanik soraarsitsinissaq pillugu sunilluunniit oqaatigisaqartoqarsimanngisaannarpoq.

Paaqqinnittarfiit pisortaat pingasut taakku allagaat tamanut ammasut ataatsimut isigalugit toqqaannartumik kukkunernik eqqunngitsunillu paasissutissiinernik taamatut ulikkaarput, allakkanik atuaasumut suliamik kukkusumik paasinnilersitsisinnaasunik.

Taamaattumik naggasiullugu erseqqissarneqassaaq kommuni paaqqinnittarfiit pisortaasa pingasut taakku kommunimi atorfilittut oqaaseqaateqarsimanerattut isiginnimmat, aamma toqqaannartumik kukkusumik eqqunngitsumillu paasissutissiinermikkut kommunimut ilumoorluartuunngilluinnartumik iliuuseqarsimasut. Taamaattumillu kommunip aqutsisinnaatitaalluni aalajangiusimaannarpaa, uparuaaninilu aamma aalajangiusimallugit.” (Atorfeqarfimmi nutsigaavoq)

Eqqartuussissuserisup D-p e-mailikkut 22. april 2014-imeersukkut nalunaarfigaanga suliaq pillugu amerlanerusumik oqaaseqaatissarani.

Tamatuma kingornatigut imaattunik oqaaseqaateqarpunga:

“1. Misissuinerma killissalersorneqarnera

Suliami matumani pisortani atorfeqartitaasut kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqaateqarsinnaatitaaneranni killissarititaasut pillugit apeqqut samminiarlugu aalajangerpunga (immikkoortoq 2). Apeqqutip taassuma suliarineranut atatillugu ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pingasut taakku pillugit suliat kommunip sulianik suliarinninneq eqqarsaatigalugu eqqortumik iliuuseqarfigisimanerai aamma misissorpara (immikkoortoq 3).

2. Oqaaseqaatit suussusii

Pisortani atorfeqartitaasut innuttaasutut allatulli Tunngaviusumik Inatsimmi § 77-imi aamma Inuit Europami Pisinnaatitaaffii pillugit Isumaqatigiissummi artikel 10-mi kiffaanngiissuseqarluni oqaaseqaateqarsinnaatitaaneq pillugu aalajangersakkani pineqartunut ilaatinneqarput.

Aalajangersakkanit taaneqartunit ersertutut kiffaanngissuseqarluni oqaaseqaateqarsinnaatitaaneq piumasaqaatitaqanngivissun-ngilaq. Taamaalilluni kiffaanngissuseqarluni oqaaseqaateqarsinnaatitaaneq aalajangersakkatigut taakkunatigut akuerineqartoq aalajangersimasutigut killissalersorneqarsinnaavoq.

Pisortani atorfeqartitaasut kiffaanngissuseqarlutik oqaaseqaateqarsinnaatitaanerat pillugu inatsiseqartitsinerup pisariitsumik eqikkarniarnera ajornakusoortuuvoq, matumani kiffaanngissuseqarnermi tassani killissaliussat ilanngullugit eqqarsaatigalugit. Pisortanili atorfeqartitaasut eqqarsaatigalugit sulinermut atatillugu kiffaanngissuseqarluni oqaaseqaateqarsinnaatitaa-neq pingaarnertigut isigalugu nipangiussisussaatitaaneq tunngavigalugu killissalersorneqartutut isigineqartariaqarpoq (ass. tak. suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 27, tak. pinerluttulerineq pillugu inatsimmi § 50, imm. 1 aamma imm. 3 kiisalu §§-it 52-imit 54-imut), ilumoorfiginnittussaatitaaneq (tak. Folketingip Ombudsmandiata 1987-imi ukiumoortumik nalunaarutaani quppernerit 237 tulliilu) aamma atorfimmut naapertuuttumik ataqqinassuseqartumik tatiginassuseqartumillu pissusilersornissamik piumasaqaat (tak. Anders Jørgensenip atuakkiaani “Decorumkravet for præster”-mi 2011-meersumi quppernerit 74 tulliilu, innersuussutitallit) tunngavigalugit.

Kiffaanngissuseqarluni oqaaseqaateqarsinnaatitaanermi suliamut atatillugu oqaaseqaatinik taaneqartartut aammattaaq pineqartunut ilaatinneqarput, tassa oqaaseqaatit suliamut atatillugu oqaatigineqartut (tullii ingerlaannaq takukkit).

K Kommunip uannut oqaatigaa kommunip paasinninnera unaasoq ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pingasut taakku allakkamikkut ammasutigut kommuni sinnerlugu – tassa suliamut atatillugu - oqaaseqaateqarsimasut, kommunilu tamatuma nassatarisaanik paaqqinniffiit pisortaannik taakkuninnga uparuaanissaminut pisinnaatitaasoq.

Sulinermut atatillugu oqaaseqaatit Tunngaviusumik Inatsimmi § 77-ikkut illersugaanngillat, tak. aalajangersakkap oqaasertai, aamma Inuit Europami Pisinnaatitaaffii pillugit Isumaqatigiissummi artikel 1-ikkut illersugaanngillat, tak. pisortani atorfeqatitaasut eqqarsaatigalugit kiffaanngissuseqarluni oqaaseqaateqarsinnaatitaaneq nalunaarsinnaatitaanerlu pillugit isumaliutissiissummi 1476/2006-imi qupperneq 98 kiisalu ass. Folketingip Ombudsmandiata 1982-imi ukiumoortumik nalunaarutaani quppernerit 199 tulliilu.

Taamaalilluni oqartussaasoq sinnerlugu kia oqaaseqaateqarsinnaanera pillugu malittarisassanik aalajangersaanissaminut oqartussaasoq periarfissaqarpoq, matumani oqaaseqaatit taamaattut eqqarsaatigalugit tunaartarisassat sukumiinerusut ilanngullugit eqqarsaatigalugit.

Kinguleruttoq tassaavoq ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat allakkamikkut ammasutigut – K Kommunip oqaatigisaatut – suliamut atasumik oqaaseqaateqarsimanersut misissuinissaq.

Allakkat ammasut taakkua “Illoqarfimmi X-imi meeqqerivinni pisortat”-nit atsiorneqarsimanerat K Kommunip uannut ilaatigut innersuussutigaa. Ilanngullugu oqaatigineqarsinnaavoq “Illoqarfimmi X-imi pisortaasugut”-mik oqarneq allakkani arlaleriarluni atorneqarsimammat, oqaaseqaatigiillu imaattunik imallit aamma ilaallutik: “Illoqarfimmi X-imi pisortaasugut ernummatigut allakkatigut ammasutigut saqqummiunniarpagut makkuusut:”

Østre Landsretsip eqqartuussummi 6. december 2004-meersumi (“Ugeskrift for Retsvæsen”-imi 2005-imeersumi quppernerni 1089-imi tulliinilu naqinneqartumi) oqaatigaa atuarfiup pisortaata atuartartut allagaanni atorfimmi taaguutaa (suliffinilu) ilanngullugit atsiorsimanerata manna nassatarigaa, tassalu taassuma kommunimi atuarfiup pisortaatut atorfini tunngavigalugu taamalu suliamut atasumik oqaaseqaateqarluni oqaatigisimagaa.

Suliamut atasumik oqaaseqaateqartarnerit eqqarsaatigalugit taamaassorinninnerit periaatsillu innersuussutigalugit, matumani Østre Landsretsip eqqartuussutaa immikkut taaneqartoq ilanngullugu eqqarsaatigalugu, isumaqarpunga K Kommunip imatut isumaqarneranik isornartorsiuinissannut tunngavissaqarnanga, tassalu allakkat ammasut pineqartut ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa pineqartut kommunimi pisortaanerinut ilaatillugit saqqummiunneqarsimasut.

Allakkat ammasut taakkua suliamut atatillugu saqqummiunneqarsimasutut isigineqartariaqarnerisa manna nassataraat, tassalu ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa qanoq oqaaseqaateqarsinnaanerat eqqarsaatigalugu kommuni naalakkiuteqarnissaminut tamakkiisumik piginnaatitaasoq.

Tusagassiuutinut oqaaseqaatit (politikkimut tunngasut) borgmesterip ataatsimiititaliallu siulittaasuisa susassaqartut saqqummiussinnaagaat kiisalu oqaaseqaatit allat (aqutsinermut tunngasut) pisortaanerit (direktørit) pisariaqarpallu – pisortaaneq susassaqartoq isumaqatigiissuteqarfigalugu – immikkoortortani ataasiakaani pisortat saqqummiussinnaagaat K Kommunip “K Kommunimi tusagassiuutit eqqarsaatigalugit periaasia”-ni marts 2011-meersumi aalajangersimavaa.

Ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa kommunip tusagassiuutinut tunngasut pillugit malittarisassai unioqqutereermatigit kommunip uparuaanermigut ulluunerani paaqqinniffiit pisortaannut suliamut tunngatillugu suliniuteqarsimanerata isornartorsiornissaanut pissutissaqarnanga isumaqarpunga.

Aamma oqaatigaara ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa pingasut taakkua allakkat ammassut kommunimut toqqaannartumik isornartorsiuisut imarisaasa kommunip isumaanik tamakkiisumik takussutissiisuunnginnerat ilisimareersimassagaat.

3. Kommunip suliamut tunngasut pillugit sulianik isumaginninnera

3.1. Aallaqqaasiut

Immikkoortumi 2-mi oqaatigineqartutut isumaqarpunga K Kommunip allakkanut ammasunut atatillugu uparuaanermigut ulluunerani paaqqinniffiit pisortaannut pingasunut taakkununnga sulianut atatillugu suliniutinik aallartitsisimanera pillugu isornartorsiorsinnaaneranut tunngavissaqarnanga.

Taamaalilluni kinguleruttoq tassaavoq kommunip ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pillugit sulianik suliarinninnerata malittarisassanut atuuttunut ilumut naapertuuttuuneranik naliliinissaq.

3.2. Oqaloqatigiinnerit pissusii

Ulluunerani paaqqinniffiit pisortaannik pingasunik taakkuninnga oqaloqatiginninnerit suliamut atatillugu oqaloqatiginninnerunatik taamaallaat “aqutsisoqatigiinnit erseqqissaatinik” saqqummiussinissaq siunertaralugu “qulaajaaniarluni oqaloqatiginninnerunerat” K Kommunip suliap ingerlanerani atortussaatippaa.

Suliamut atatillugu oqaloqatiginninnerit pineqanngitsut kommuni sooq isumaqarnersoq uannut paasiuminaappoq. Imaassinnaavoq kommunip manna paasinninnerigaa, tassalu oqaloqatigiinnerit taamaattut naalasseriitsuliortoqarnera pissutigalugu qisuariaatinik (pineqaatissiissutinik) inernilerneqarnissaat naatsorsuutigisariaqarpat aatsaat suliamut atatillugu oqaloqatigiinnerit pineqartartut, tak. kommunip uannut allagai 9. december 2013-imeersut.

Oqaloqatigiinnerit pineqartut suliamut atatillugu oqaloqatiginninnerunngitsut kommunip isumaqarnera uanga paasinninnera malillugu kukkulluinnartuuvoq. Oqaloqatigiinnerit ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa ataasiakkaat taakkulu qullersarisaasa akornanni ingerlanneqartut pissutsinut ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa suliaannut tunngasuupput. Uanga paasinninnera unaavoq oqaloqatigiinneq taamaattunik imalik sulisup qullersarisaatalu sualuit pillugit oqaloqatigiinnerannit, soorlu suliap piaareersarneqarnera pillugu oqaloqatigiinnermit, allaasoq suliamut atatillugu oqaloqatiginninnerusutut erseqqilluinnartumik isigineqartariaqartoq. Finansministereqarfiup sulisoqarnermik aqutsinermi ilitsersuusiaani immikkoortoq 29.2.2.4 tamatumunnga atatillugu innersuussutigaara.

3.3. Uparuaanerit inatsiseqartitsinikkut naliliivigineqarnerat

Oqaloqatigiinnerit suliamut tunngasutut oqaatigisariaqarnerat immini uparuaanerit taakku inatsiseqartitsinikkut qanoq naliliivigineqarnerannut sunniuteqanngilaq. Apeqqutip taassuma naliliivigineqanerani uparuaanerit imarisaat, matumani uparuaanermut tunuliaqutaasoq ilanngullugu eqqarsaatigalugu, sukumiinerusumik isiginiarneqartariaqarput.

Uparuaanerit inatsiseqartitsinikkut naliliivigineqarnerannik oqarnermi pineqarpoq uparuaanerit atorfinitsitsisarneq pillugu inatsiseqartitsinermi (suliamut tunngasutigut) nanertuutaasumik qisuariaatitut qanoq inissisimanerat.

Tassa imaappoq uparuaanerit naliliinernik tunngaveqarnersut naalasseriitsuliornerluunniit pissutigalugu iliuuserineqarnersut kiisalu suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinerunersut taamaattuunnginnersulluunniit.

Pissutsit taaneqartut marluk taakku imarisamikkut arlaatigut ataqatigiinneqarput.

Uparuaanerit naliliinermik tunngaveqarnersut imaluunniit naalasseriitsuliorneq pissutigalugu iliuuseqarnerunersut apeqqummi uparuaanerit suna tunngavigalugu pisimanersut aalajangiisuuvoq, ilaatigullu uparuaanerit inatsiseqartitsinikkut sunik nassataqarnersut. Naliliineq tunngavigalugu qisuariarneq tassaavoq sulisitsisup nalinginnaasumik aqutsisinnaatitaanerata saqqummernera, suliffiup nalinginnaasumik ingerlanera, matumani suliassanik isumaginninnera ilanngullugu eqqarsaatigalugu, qulakkeerniarlugu, naalasseriitsuliornerli pissutigalugu qisuariarneq (pineqaatissiineq) tassaalluni sulinermut atatillugu unioqqutitsiniviup (soorlu atorfeqartitaasup nipangiussisussaatitaanermik unioqqutitsinerata) atorfeqartitaasumut annikinnerpaaffiatigut mianersuaalliornertut tutsinneqarsinnaasup kingunerisaanik qisuariarneq.

Suliamut atatillugu qisuariaatip naliliinermik imaluunniit naalasseriitsuliorneq pissutigalugu qisuariarnermik tunngaveqarneranik apeqqut suliap sulinermut tunngasup qanoq suliarineqarnissaanut kiisalu suliamut atatillugu qisuariaatip inatsiseqartitsinikkut qanoq sunniuteqarnissaanut aalajangiisuusinnaavoq;

soorlu naalasseriitsuliorneq pissutigalugu suliamut tunngasumik qisuariaat suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu tamatigut aalajangiinerusartussaavoq, taamaattumillu inatsimmi tassani aalajangersakkat taamatut qisuariaateqarnermi malinneqassallutik.

Uparuaanerit suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinerunersut apeqqummi kommunip ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pillugit sulianik eqqortumik suliarinnissimanersoq aalajangiisuusumik sunniuteqarpoq. Uparuaanerit aalajangiinertut isigineqartariaqarpata inatsisimmi tassani aalajangersakkat soorunalimi atorneqassapput, taamaalilluni tak. inatsimmi tassani § 2, imm. 1, tassuunami aalajangersarneqarmat inatsit sulianik ingerlatsinermi oqartussaasumit aalajangiivigineqartunut aalajangiivigineqartussanulluunniit suliarinninnermut (taamaallaat) aallaavittut atuuttoq. Suliassat suliarineqartarnerat pillugu suliami aalajangiissamaarnerit eqqarsaatigalugit illua’tungiusup isumaanik tusarniaasarneq, aalajangiinernik tunngavilersuisarneq, suliami illua’tungiusup allagaatinik paasitinneqarsinnaatitaanera il.il. pillugit malittarisassat aalajangersarneqarsimapput.

Uparuaanerit pineqartut naliliinermik tunngaveqartut suliassallu suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinerup avataanniittut K Kommunip atortussaatippaa. Kommuni aalajangiisarnermik oqartarnermik paasinninnerup taassuma pissusissamisoortumik kingunerisaanik ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pingasut taakku pillugit suliani suliami illua’tungiusup isumaanik tusarniaasimanngilaq.

Kommuni isumaqatigaara oqarmat uparuaanerit naliliinermik tunngaveqartutut isigisariaqartut taamalu naalasseriitsuliorneq pissutigalugu iliuusaanatik.

Suliamut tunngatillugu oqaloqatigiinnerit pillugit imaqarniliat sukumiinerusumik imarisaat tamatumani innersuussutigaakka, taakkulu imatut paasivakka kommunip uparuaanermini allakkat ammasut suliarineqarnerat ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa suliamut atatillugu unioqqutitsinerattut isiginiarneqarsinnaanera (oqaatigineqartutut naalasseriitsuliorneq pissutigalugu iliuuseqarnikkut malersorneqartussaq) pingaartillugu isiginiarsimanngikkaa, pisortalli pisortatut sulinissaminnut naleqqunnerannik pingaarnerusutigut naliliivigineqarnerattut isiginerusimallugu. Uparuaanerit siunissaq eqqarsaatigalugu aammattaaq pisimapput, tassa imaappoq ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa pissusilersornerisa siunissami allanngortinneqarnissaat siunertaralugu uparuaasoqarsimavoq.

Taamaalilluni kinguleruttoq tassaavoq (naliliineq tunngavigalugu) uparuaanerit taakku suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinertut isigisariaqarnersut.

Suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 2, imm. 1 pillugu oqaaseqaatinit erserpoq “aalajangiiffigineqarsimasut”-nik oqarnermi inatsiseqartitsinikkut iliuutsit, tassa imaappoq oqaaseqaatit pisumi pineqartumi suup atuuttussaaneranik aalajangersaasut eqqarsaatigineqartut.

Atorfeqartitaaneq pillugu inatsiseqartitsineq tunngaviugalugu nanertuutaasumik qisuariaatit, qulaani oqaatigineqartutut uparuaanertut ittut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinernik oqartarnermi pineqartunut ilaatinneqarsinnaapput.

Taamaalilluni siusinnerusukkut oqaatigineqartutut ilimagineqarpoq naalasseriitsuliorneq pissutigalugu soraarsitsinerit (matumani tjenestemandiunngitsunik peersitsinerit soraarsitsinerillu ilanngullugit eqqarsaatigalugit) naalasseriitsuliornerlu pissutigalugu qisuariaatit allat tassaasut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinermik oqartarnermi pineqartunut ilaatinneqartut.

Soraarsitsinerit naliliinermik tunngaveqartut aamma aalajangiinermik oqartarnermi pineqartunut ilaatinneqartutut isigineqartariaqarput.

Naliliineq tunngavigalugu nanertuutaasumik qisuariaatit aalajangersimasut aalajangiinermik oqartarnermi pineqartunut aamma ilaatinneqarsinnaasussaapput. Qisuariaatilli (naliliinermik tunngaveqartut) suut taamatut oqartarnermi pineqartunut ilaatinneqarneranni ammut killissarititaasumik atuuttoqartariaqarpoq.

Taamatut killissaliinermi aalajangiisuusoq tassaasariaqarpoq naliliineq tunngavigalugu qisuariaat (taamatuttaarlu naalasseriitsuliorneq pissutigalugu qisuariaat) inatsiseqartitsinikkut qilersuisuusunik sunniuteqartoq, tak. suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit pillugu oqaaseqaatit taaneqartut, tamannalu qisuariaatip atorfeqartitaanermut nanertuutaasumik toqqaannartumillu sunniuteqarneratigut malunniutissalluni. Suliamut tunngatillugu qisuariaatini aalajangiinermik oqartarneq pillugu oqaaseqaatit Niels Fengerip allallu atuakkiaanni “Forvaltningsloven med kommentarer”-mi 2013-imeersumi quppernerni 103-mi tullianilu oqaatigineqartut aammattaaq innersuussutigaakka.

Naliliineq tunngavigalugu mianersoqqusineq unioqqutitseqqinnermi sunniuteqartussatut nassuiarneqartussaq taamaalillunilu pisut qanoq ittuussusiat apeqqutaatillugu kingusinnerusukkut suliami sulinermut tunngasumi toqqaannartumik ilaatinneqarsinnaasussaq taamaalilluni atorfeqarnermut toqqaannartumik nanertuutaasumik sunniuteqassaaq. Taamaattumik uanga paasinninnera unaavoq naliliineq tunngavigalugu mianersoqqussut suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi aalajangiinermik oqartarnermi pineqartunut ilaatinneqartussaasoq, aamma tak. Folketingip Ombudsmandiata 2003-mi ukiumoortumik nalunaarutaani quppernerit 677 tullialu.

Naliliineq tunngavigalugu nanertuutaasumik qisuariaatit allat, soorlu uparuaanerit, erseqqissaaviginninnerit, inissiinerit il.il. taaguutitut eqqarsaatigalugit akuleriillugit atorneqarajuttut amerlanertigut tassaaginnartussaapput atorfeqarnermut tunngasumik isumaginninnermik aqutsinikkut erseqqissaanerit.

Nanertuutaasumik qisuariaatit taamaattut atorfeqarnermut nanertuutaasumik toqqaannartumillu aallaavittut sunniuteqassanngillat, taamaalillunilu uanga paasinninnera unaavoq taakku suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi aalajangiinermik oqartarnermi pineqartunut ilaatinneqartussaanngitsut.

Suliami matumani uanga paasinninnera unaavoq uparuaanerit tassaaginnartut siunissami atorfeqartitaanermut tunngasut qanoq isumagineqarnissaannik aqutsisoqarfimmit ulluunerani paaqqinniiffiit pisortaannut pingasunut taakkununnga erseqqissaanerit. Taamaalilluni uparuaanertigut taakkua toqqaannartumik kingunerisassaannik aamma aalajangersaasoqarsimanngilaq.

Taamaattumik K Kommunip uparuaanerit suliassat suliarneqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinerunnginnerannik paasinninnera pillugu isornartorsiorsinnaanngilara. Taamaalilluni tamatuma kingunera tassaavoq uparuaanermi (innarlitsaaliinermik qulakkeerinninneq pillugu) aalajangersakkat isiginiarneqartussaannginnerat.

3.4. Allanit ikiorneqarsinnaatitaaneq (illersorteqarsinnaatitaaneq)

K Kommunip suliamik suliarinninnerup ingerlanerani oqaatigaa kommunip paasinninnera unaasoq ulluunerani paaqqinniffiit pisortaat pineqartut suliamut atatillugu oqaloqatigineqarnerminni (“qulaajaaniarluni oqaloqatigiinnerni”) illersorteqarsinnaatitaanngitsut. Taamaalilluni kommunip paasinninnera unaavoq suliami illua’tungiusoq aatsaat illersorteqarsinnaatitaassasoq oqaloqatigiinnerup suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsit tunngavigalugu aalajangiinermik naggasersinnaaneqarnera pineqarpat.

Kommunip inatsiseqartitsinermik taamatut paasinninnera allanit ikiorneqarsinnaatitaanermik aalajangersakkap suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 8-mi takuneqarsinnaaneranik pissuteqartoq ilimagaara, taannami oqaatigineqartutut suliaq aalajangiiffigineqartoq pineqarpat aatsaat atuuttussaammat.

Suliassalli suliarineqartarnerat pillugu inatsimmi § 8 inatsiseqartitsinermi tunngavimmik aallaaveqarpoq, taamaalillunilu allanit ikiorneqarsinnaatitaaneq suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsisip atuuffiani pineqartumit annertuneruvoq, tak. Hans Gammeltoft-Hansenip allallu atuakkiaanni “Forvaltningsret”-imi 2002-meersumi Jon Andersenip quppernermi 537-mi allaaserisaa.

Pingaartumik aqutsisut oqartussaasumi atorfeqartitaasunik oqaloqatiginninnerinut atatillugu tamatuma manna nassataraa, tassalu atorfeqartitaasoq aqutsisunit suliamut tunngasumik oqaloqatigineqarnermini allamik najuutsitsinissaminut pisinnaatitaaffeqartariaqartoq. Tamanna oqaloqatigiinneq suliamut atatillugu qisuariaammik aalajangiiffiginninnertut ilusilimmik inernilerneqassangatinneqarnersoq apeqqutaatinnagu – oqaatigineqartutut – atuuppoq, tak. Niels Fengerip atuakkiaani “Forvaltningsloven med kommentarer”-mi 2013-imeersumi qupperneq 296.

Ulluunerani paaqqinniffiit pisortaasa pingasut taakku suliamut tunngasumik oqaloqatigineqarnerminni illersorteqarsinnaatitaannginnerannik K Kommunip paasinninnera ajuusaarnartutut isigaara. Uanga paasinninnera unaavoq kommunip paaqqinniffiit pisortaannik pineqartunik illersortimik nassarnissamut periarfissamik ingerlatsinermi ileqqorissaarneq tunngavigalugu nammineq suliniuteqarnermigut ilitsersorsimasariaqaraluarai, aamma tak. Folketingip Ombudsmandiata 2007-imi ukiumoortumik nalunaarutaani quppernerit 132 tullialu.”